Μαρία Χουρδάκη 1918-2010

Η Μαρία Χουρδάκη, γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1918 και πέθανε στην Αθήνα το 2010. Αφιέρωσε όλη τη μακροχρόνια επιστημονική της δράση στο μεγάλο πρόβλημα της ψυχικής υγείας του ατόμου. Είχε πάντα ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς τον πάσχοντα άνθρωπο και ιδιαίτερα το παιδί, καθώς εργάστηκε με τον καθηγητή Dubosson στη Γενεύη, για την πρακτική της ως ψυχολόγος σε τμήμα παιδιών με ειδικές ανάγκες.

Οι αναζητήσεις της προς τον Άνθρωπο την οδήγησαν στη Φιλοσοφική Σχολή, απ’ όπου πήρε το πτυχίο της. Όμως, στη Φιλοσοφική Σχολή δε βρήκε ό,τι πραγματικά ζητούσε. Γι’ αυτό σκέφτηκαν με το σύζυγό της, Δημήτρη Χουρδάκη – μαθηματικό, με σπουδές Αρχιτεκτονικής – να φύγουν μαζί στο εξωτερικό για να σπουδάσουν και οι δυο τις ειδικότητές τους.

Η Μαρία Χουρδάκη συνέχισε τις σπουδές της στη Γενεύη, στο Ινστιτούτο J. J. Rousseau σε θέματα Ψυχολογίας και Παιδαγωγικής. Οι σπουδές στη Γενεύη της έδωσαν πολλά σ’ ό,τι αφορά την τεχνική και μεθοδολογία της τότε νέας επιστήμης, της Ψυχολογίας. Ωστόσο, δεν αρκέστηκε σε αυτές. συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι, που την εποχή εκείνη αποτελούσε το θερμοκήπιο, το σταυροδρόμι των θεωρητικών επιστημών: Φιλοσοφία, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία. Στο Παρίσι, φοιτά στο Ινστιτούτο Ψυχολογίας της Σορβόννης. Παράλληλα, φοιτά στο Ινστιτούτο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Institut de l’ Orientation Professionnelle), ενώ είχε ήδη γράψει σχετικό βιβλίο (το οποίο είχε βραβευτεί).

Πέρα από τις σπουδές της, στο Παρίσι παρακολούθησε τις ανεπανάληπτες συζητήσεις των διανοούμενων της εποχής που γίνονταν στα μεγάλα βιβλιοπωλεία. Εκεί γινόταν η συνάντηση των Sartres, Simone de Bouvoir, Louis Aragon, Henri Wallon, Joliot Curie κ.ά. Αυτοί και πολλοί άλλοι έρχονταν τακτικά στο Πανεπιστήμιο, δημιουργώντας αφόρμηση για έναν πλούσιο διάλογο, που έγινε τελικά το καλύτερο Πανεπιστήμιό της.

Με όλες αυτές τις σκέψεις, τους προβληματισμούς, έρχεται στην Αθήνα το 1960 και αρχίζει αμέσως τη δράση της με διαλέξεις γύρω από τη νέα επιστήμη της Ψυχολογίας και την αξία της ψυχικής υγείας. Θέλοντας να τονίσει το ρόλο της οικογένειας ως προς τη διαμόρφωση της ψυχικής υγείας του παιδιού, στράφηκε προς την ίδρυση των Σχολών Γονέων.

Στις 17 Γενάρη του 1962 έγινε η πρώτη διάλεξη για τις Σχολές Γονέων στην Αθήνα μετά την οποία ακολούθησε η εγγραφή 300 Αθηναίων, που ήθελαν να παρακολουθήσουν τις εργασίες της και τη συμβουλευτική της (παγκόσμιο ρεκόρ). Στη συνέχεια, ιδρύει τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Σχολών Γονέων, ένα μορφωτικό σωματείο που συντονίζει τη λειτουργία των Σχολών Γονέων σε όλη την Ελλάδα, το οποίο λειτουργεί με επιτυχία μέχρι σήμερα.

Το 1964 προσκλήθηκε στο Παρίσι από τον Andre Isambert, Πρόεδρο των Σχολών Γονέων της Γαλλίας και υπέγραψε ως εκπρόσωπος της Ελλάδας την ιδρυτική πράξη της FIEP (International Federation for Parents’ Education – Διεθνής Ομοσπονδία για την Εκπαίδευση των Γονέων). Ανήκει στο Διοικητικό της Συμβούλιο μέχρι σήμερα (εκλογές ανά τριετία).

Αναζητώντας τομείς πέρα από την οικογένεια, στους οποίους και η πρόληψη της ψυχικής υγείας θεωρείται αναγκαία, στρέφεται προς το εκπαιδευτικό σύστημα γιατί θεωρεί ότι δεν επιτελεί το χρέος του, σ’ ό,τι αφορά την ψυχική υγεία των μαθητών. Θεωρεί ότι η παιδεία μας ασχολείται κυρίως με το γνωστικό τομέα, παραβλέποντας το μέγα θέμα της ψυχικής υγείας.

Η Μαρία Χουρδάκη μελέτησε και εφάρμοσε (από το 1966 μέχρι σήμερα) αντιαυταρχικό σύστημα σε ιδιωτικό σχολείο της Αθήνας, με άριστα αποτελέσματα ως προς τη συγκροτημένη προσωπικότητα και την υπευθυνότητα των μαθητών στην κοινωνική τους ένταξη. Τα αποτελέσματα αυτά της άνοιξαν το δρόμο να μελετήσει και να οργανώσει το μέγα θέμα της πρόληψης των ναρκωτικών. Η Μαρία Χουρδάκη έφτασε τελικά στην άποψη που διατυπώνει στα βιβλία της, ότι αν το Υπουργείο Παιδείας οργάνωνε με πληρότητα το σύστημα του σχολείου, τα παιδιά φεύγοντας από το σχολείο αυτό δεν θα έπαιρναν ποτέ το δρόμο προς το Υπουργείο Υγείας. Όλα αυτά την οδήγησαν στην οργάνωση δικού της συστήματος Πρόληψης των Ναρκωτικών, που καθώς ενημέρωσε την FIEP, UNESCO κ.ά., πήρε την ονομασία “Hourd System”.

Η εκλογή του κατάλληλου επαγγέλματος αποτελεί οπωσδήποτε στοιχείο ψυχικής υγείας. Είναι ό,τι έστρεψε τη Μαρία Χουρδάκη προς τη μελέτη και την ανάπτυξη του Επαγγελματικού Προσανατολισμού, άγνωστου κι αυτού, ως τότε, στη χώρα μας. Πέρα από το βιβλίο της και τις ειδικές σπουδές της στο θέμα του Επαγγελματικού Προσανατολισμού, ιδρύει το «Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού», σε συνεργασία με την ψυχολόγο Μελίνα Σταύρου. Οργάνωσε σεμινάρια, έκανε πολλές διαλέξεις στο θέμα αυτό και συνέχισε με πολλούς συναδέλφους τη μελέτη του θέματος, την έρευνα και τη συμβουλευτική εφήβων. Κατά καιρούς, υπέβαλλε ειδικές προτάσεις για την εφαρμογή του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στο σχολείο, στους Υπουργούς Παιδείας.

Η Μαρία Χουρδάκη έχει συγγράψει πολλά βιβλία και άρθρα που έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε τις πολυάριθμες διαλέξεις που πραγματοποίησε σε ολόκληρη την Ελλάδα, για τη διάδοση της επιστήμης της Ψυχολογίας. Πήρε μέρος και οργάνωσε αρκετά συνέδρια, Πανελλήνια και Διεθνή. Τέλος, είναι γνωστό ότι η Μαρία Χουρδάκη, ύστερ’ από δεκαετείς προσπάθειες (1976-1986) με το Υπουργείο Παιδείας και τους Υπουργούς, ίδρυσε το πρώτο Πανεπιστημιακό Τμήμα Ψυχολογίας στο Ρέθυμνο της Κρήτης, του οποίου υπήρξε πρώτος Πρόεδρος. Το 1995 της απονεμήθηκε ο τίτλος της Επίτιμης Προέδρου του Τμήματος.

Η Μαρία Χουρδάκη τιμήθηκε πολλές φορές για το έργο της. Από την Ακαδημία Αθηνών, τον Ερυθρό Σταυρό (Χρυσούς Σταυρός), από τη Διεθνή FIEP, από τα Πανεπιστήμια, από το Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων, από σωματεία, από Δήμους, από Κοινότητες και το σπουδαιότερο, όπως συνηθίζει να λέει, από την Αγάπη του Ανθρώπου.

Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι η δράση της στην κατοχύρωση της Ειρήνης στον κόσμο είναι σημαντική. Υπάρχει και το σχετικό βιβλίο της με τίτλο: «Εκπαίδευση στην Ειρήνη», το σχετικό βραβείο του ΟΗΕ και άλλα που δεν επιθυμεί η ίδια να αναφέρονται, αλλά εύχεται τη συνέχειά τους στη νέα γενιά.www.sxolesgoneon.gr (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Σχολών Γονέων)